Cmentarz parafialny w Oświęcimiu to
nekropolia założona w pierwszej połowie XIX wieku w Oświęcimiu. Jest to cmentarz rzymskokatolicki
parafii p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Ma powierzchnię około 3ha. Na cmentarzu znajduje się 210 zabytkowych nagrobków powstałych w drugiej połowie XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku, które otacza się ochroną. Ochronie podlega także znajdujący się na terenie nekropolii
starodrzew.
Najstarsze i najistotniejsze obiekty zabytkowe cmentarza to:
- kaplica murowana o cechach neogotyckich, fundowana w drugiej połowie XIX wieku z epitafiami na zewnętrznych ścianach i jedną tablicą wewnątrz
- mur ogrodzeniowy z pierwszej połowy XX wieku
- zabytkowe grobowce: księży oświęcimskiej parafii, salezjanów i sióstr serafitek oraz obywateli miasta (najstarszy istniejący nagrobek pochodzi z 1842 roku, liczne nagrobki pochodzą z drugiej połowy XIX wieku i pierwszej połowie XX wieku)
- pamiątkowe tablice: m.in. z nazwiskami osób, które zginęły w obozach zagłady w czasie II wojny światowej
- grobowiec wzniesiony w 1980 roku na miejscu byłej kwatery żołnierskiej z lat 1914–1918
- symboliczny pomnik wzniesiony w 1985 roku ku czci żołnierzy poległych w I wojnie światowej i II wojnie światowej
- mogiły żołnierskie z obeliskami upamiętniającymi tych, którzy zginęli na polu bitwy austriacko-pruskiej w czerwcu 1866 roku
- obeliski obok miejsca spoczynku 11 żołnierzy Wojska Polskiego poległych w obronie Oświęcimia we wrześniu 1939 roku
- pomnik – nagrobek na zbiorowej mogile żołnierzy Armii Czerwonej, którzy zginęli w styczniu 1945 roku
Od 1986 roku cmentarz parafialny w Oświęcimiu
wpisany jest do rejestru zabytków. Dziś jedynie istniejące już wcześniej grobowce są otwarte dla pochówków. Funkcję głównej nekropolii miasta przejął cmentarz komunalny, usytuowany poza centrum miasta - podobnie jak ponad 150 lat temu cmentarz parafialny.