Kolumna wykonana z piaskowca znajduje się na środku Rynku. Na dwustopniowej podstawie stoi trójboczny, regularny piedestał, który posiada wklęsłe boki i ścięte naroża, które są opięte płaskimi esownicami. Cokół pokrywa rzeźbiona dekoracja akantowa. W górę wznosi się nastawa z rzeźbionymi kartuszami herbowymi oraz aniołkami. Zwieńczeniem kolumny jest posąg Matki Boskiej Niepokalanego Poczęcia, która ma koronę 12 gwiazd oraz księżyc u stóp. Stoi na słupie kłębiących się chmur.

Cokół na trzech narożach zwieńczony jest rzeźbami trzech orędowników, a na nadstawie znajdują się herby fundatorów. Są to po stronie wschodniej - św. Florian (patron od pożarów), na zachodniej - św. Sebastian (patron od morowego powietrza), od północy - św. Marceli papież (patron Raciborza). Na postumencie kolumny umieszczone są trzy tablice erekcyjne, które mówią o fundatorach i oddaniu miasta pod opiekę Matki Boskiej.

24 kwietnia 1726 roku została zawarta umowa między magistratem a Johannem Melchiorem Österreichem, który miał wykonać pomnik. Rzeźba została ukończona w 1727 roku, a powstała na miejscu średniowiecznego domu kupców.

Kolumnie Maryjnej przypisuje się nadprzyrodzone właściwości. Legenda głosi, że jej zniszczenie zapowiadać będzie koniec świata. Ruszenie cokołu lub kopanie wokół niego spowoduje z kolei zatopienie miasta, ponieważ kolumna przykrywa prące z wielką siłą źródło lub kanał, który łączy raciborski Rynek z Odrą. Kolumna przetrwała wszystkie zrządzenia losu, wyszła nawet cało z ostatniej wojny choć znajdujące się wokół niej kamienice zostały zniszczone w 80%.

Niektóre osoby wiążą powódź z lipca 1997 roku z pracami archeologicznymi, które odbywały się rok wcześniej na raciborskim rynku.